Cách bảo quản và làm sạch các sản phẩm tơ tằm

Với đặc tính mềm mại, mát dịu, êm ái và thân thiện cho làn da, lụa tơ tằm là một trong những chất liệu vải tự nhiên được chị em ưa chuộng nhất. Ngoài ra, lụa tơ tằm còn mang tới cho người mặc vẻ đẹp quý phái, sang trọng, đầy nữ tính mà ít loại vải nào có thể sánh kịp. Chẳng thế mà giới thời trang từng tôn vinh lụa như nữ hoàng của mọi chất liệu may mặc.

Tuy nhiên, không ít người dùng phải khốn đốn vì tính đỏng đảnh của đồ lụa tơ tằm. Chỉ cần dùng sai hóa chất làm sạch hoặc làm sạch không đúng cách sẽ khiến bề mặt đồ lụa bị bạc màu, co rúm hoặc xô lệch. Nếu bạn hiểu rõ tính chất sợi tơ tằm và các nguyên tắc cần thiết thì việc làm sạch và bảo quản đồ lụa tơ tằm sẽ đơn giản hơn. 

 Tính chất của sợi tơ tằm

Sợi tơ tằm hút ẩm và nhả ẩm tốt, trong môi trường không khí độ hút ẩm đạt W = 11%. Trong môi trường nước, sợi mềm ra, trương nở và đàn hồi hơn, độ co dọc của tơ từ 4% – 6%. Trong môi trường không khí có độ ẩm tương đối đến 90%, lúc đó đường kính sợi tơ tăng đến 9%. Sợi tơ có khả năng thẩm thấu tốt, hình dáng đẹp, nhẵn, bóng, dễ nhuộm màu.

Dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời, đặc biệt của tia tử ngoại sẽ tiến hành oxy hóa tơ bằng oxy không khí làm cho phibroin giảm độ bền, độ giãn, giảm tính đàn hồi, tăng độ cứng, độ giòn. Nếu chiếu trực tiếp ánh sáng mặt trời trong 200 giờ thì độ bền của tơ sẽ giảm đi 50%.

Với axit vô cơ yếu, axit hữu cơ có nồng độ trung bình làm giảm không đáng kể độ bền của tơ. Nếu tăng nồng độ axit và đốt nóng dung dịch thì quá trình phá hủy tơ xảy ra rất nhanh.

Tơ tằm chịu tác dụng của kiềm rất kém, trong môi trường kiềm tơ dễ bị phá hủy, mức độ phá hủy tùy thuộc vào nhiệt độ và hoạt tính của dung dịch kiềm. Nếu đun tơ tằm trong dung dịch kiềm NaOH, tơ tằm bị phá huỷ rất nhanh.

Tơ tằm chịu nhiệt kém hơn bông (cotton). Với nhiệt độ 130⁰C – 140⁰C tác dụng lên tơ trong thời gian ngắn không làm cho tơ thay đổi tính chất. Khi đốt nóng kéo dài thậm chí ở nhiệt độ thấp 170⁰C – 180⁰C cũng làm cho tơ bị cứng, giòn, thay đổi màu sắc và giảm tính chất cơ lý. Ở nhiệt độ 170⁰C tơ bị phá hủy.

 Nguyên tắc làm sạch sản phẩm tơ tằm

Dựa vào tính chất của tơ tằm và đặc điểm sản phẩm, khi sử dụng các sản phẩm từ tơ tằm chúng ta cần có cách làm sạch phù hợp. 

Với các loại ruột chăn, ruột gối bằng bông tơ tằm, nếu không có vết bẩn đặc biệt, bạn có thể không cần giặt bông. Bạn nên phơi bông khi không khí có độ ẩm thấp, phơi ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Nếu ruột chăn, ruột gối bị các vết bẩn khác thường cần phải làm sạch, bạn có thể đưa sản phẩm đi giặt khô và lưu ý với các tiệm giặt về chất liệu tơ tằm để các tiệm giặt dùng hóa chất phù hợp.

Với các khăn lụa và sản phẩm từ vải lụa, bạn hoàn toàn có thể làm sạch tại nhà với một vài lưu ý:

 Những điều không nên khi làm sạch đồ dùng tơ tằm

    - Không nên để đồ dùng tơ tằm dính bẩn qua thời gian lâu mà không được làm sạch ngay. Do sợi tơ tằm thẩm thấu tốt và dễ nhuộm màu nên các vết bẩn hoặc vệt mồ hôi để lâu sẽ bám chặt lại và làm đổi màu vải. 

    - Không giặt bằng máy giặt hay vò mạnh, vắt mạnh hoặc vặn xoắn làm hỏng bề mặt vải, giảm độ bền của đồ dùng hay tạo nên các nếp nhăn. 

    - Không giặt bằng xà phòng tẩy mạnh, chất tẩy trắng vì có thể phá hủy sợi tơ

    - Không giặt với nước cứng (có nhiều ion kim loại) vì sẽ có nhiều cặn bám dính lên sợi, ảnh hưởng đến màu sắc, độ mềm. 

    - Không phơi dưới ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp. 

    - Không là với nhiệt độ quá cao làm sản phẩm bị biến dạng

    - Tránh xịt nước hoa hay keo xịt tóc dính vào lụa vì các chất liệu này khó làm sạch và có thể phá hỏng đồ lụa. 

 Những điều nên làm khi làm sạch đồ dùng tơ tằm

    - Nên giặt ngay và giặt bằng tay sau khi sử dụng. 

   - Nên giặt bằng dầu gội hoặc chất tẩy rửa nhẹ nhàng để giữ được màu sắc, độ mềm mại của lụa. 

    - Nên giặt bằng nước mưa hoặc nước máy được lọc kỹ. Nếu nước giặt là nước cứng, bạn có thể pha thêm một lượng sản phẩm làm mềm nước như xà phòng Borax và xả bằng nước pha một chút dấm trắng. 

    - Cần giặt bằng tay nhẹ nhàng với nhiều nước, khi giũ sạch xong nên nhấc và vắt ngang móc áo, dây phơi để đồ dùng nhỏ nước và khô dần. Bạn cũng có thể trải 01 khăn cotton khô rộng, sau đó trải đồ lụa tơ tằm ướt lên và cuộn lại để loại bỏ bớt nước. Sau khi phơi khô, nên treo đồ trong tủ đồ thật thẳng, tránh phải là phẳng.    

    - Phơi ở nơi có gió, thoáng mát.

    - Chỉ là phẳng đồ lụa tơ tằm nếu thực sự cần thiết và nên là với nhiệt độ vừa phải khi đồ dùng còn ẩm. Một số bài viết khuyên bạn nên là lạnh hoặc là hơi ấm, tuy nhiên điều đó hoàn toàn không đúng. Tại nơi hoàn thiện sản phẩm của nghệ nhân Phan Thị Thuận, những chiếc khăn lụa là khi còn ẩm với nhiệt độ vừa phải mới có thể phẳng được. Để hiệu quả của khâu là phẳng được tốt nhất, sản phẩm được trải trên một lớp lót dày bằng vải nỉ đanh chắc đủ phẳng và đủ êm. Bạn không nên xịt nước lên sản phẩm khi là vì nước trên bề mặt không đều có thể dẫn đến độ phẳng không đều nhau. 

Mặc dù đồ dùng lụa tơ tằm cần chăm sóc rất cầu kỳ nhưng phụ nữ lại rất khó cưỡng được sức hấp dẫn của nó. Nếu bạn đã quen với đồ tơ tằm và thích nghi được với đặc điểm "khó tính" của tơ tằm, bạn sẽ chỉ muốn trung thành với lụa tơ tằm mà thôi!